Πέμπτη 20 Οκτωβρίου 2016

ΤΟ «START UP NATION» ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ & ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΤΗΣ «ΨΩΡΟΚΩΣΤΑΙΝΑΣ»: ΚΑΜΙΑ ΣΥΓΚΡΙΣΗ!

Του Δημήτρη Σκουτέρη*

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οποιαδήποτε σύγκριση του κράτους του Ισραήλ με την Ελλάδα θα ήταν αρνητικότατη για τη χώρα μας. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν αρκετά κοινά ή παρόμοια μεγέθη όπως: Μικρός πληθυσμός (8,5 εκατ στο Ισραήλ-11 εκατ. στην Ελλάδα) Μια γλώσσα που δεν ομιλείται από άλλους λαούς Μοναδικός Πολιτισμός Λαοί με μακραίωνα ιστορία, που άντεξαν και ξεπέρασαν εφήμερους κατακτητές Παρόμοιο σχεδόν θερμό κλίμα Κακές σχέσεις με αρκετές από τις γειτονικές χώρες Μεγάλη ομογένεια (ιδίως στις ΗΠΑ) Συντήρηση κοστοβόρων ενόπλων δυνάμεων για αντιμετώπιση στρατιωτικών απειλών και κυρίως Το μέγεθος της ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ως ο σημαντικότερος παράγοντας της ύπαρξης του κράτους. Στη δεκαετία του 80 το Ισραήλ, περικυκλωμένο από Άραβες «εχθρούς», που διέθεταν δημογραφική υπεροπλία και τη δύναμη του πετρελαίου, έπρεπε να ξεπεράσει και μια βαθειά οικονομική κρίση (οδηγούνταν σε οικονομικό κραχ) με υψηλότατους ρυθμούς ανόδου του πληθωρισμού. Οι πολιτικοί του με πρωτεργάτη τον οραματιστή Σιμόν Πέρες σχεδίασαν και υλοποίησαν μια αποτελεσματική στρατηγική αποφάσισαν την στροφή προς την καινοτομία την τεχνολογία και την επιχειρηματικότητα, για να επιτύχουν την οικονομική ανάπτυξη ενός κράτους που στερούνταν (τότε) πλουτοπαραγωγικών πηγών.
Στροφή προς τον σπουδαιότερο φυσικό πόρο, που ένα έθνους διαθέτει τους ανθρώπους που το αποτελούν. Σχεδίασαν το στρατηγικό σχέδιο που γλαφυρά περιγράφεται στο βιβλίο : «START-UP NATION: Η Ιστορία του οικονομικού θαύματος τού Ισραήλ» των DAN SENOR και SAUL SINGER (εδόσεις Μπαρτζουλιάνος).
Το τρίπτυχο του Σιμόν Πέρες ήταν: Επιστήμη-Τεχνολογία-Ηθική δέσμευση, ενδεικτική άλλωστε η δήλωσή του: «Όλη μου τη ζωή έχω εργαστεί για να διασφαλίσω ότι το μέλλον του Ισραήλ βασίζεται στην επιστήμη και την τεχνολογία, καθώς και σε μια ακλόνητη ηθική δέσμευση. Με αποκαλούν ονειροπόλο. Αλλά σήμερα, όλοι μπορούμε να αντιληφθούμε ότι όσο μεγαλύτερο είναι το όνειρο, τόσο πιο θεαματικά είναι τα αποτελέσματα. Είμαι περήφανος για τους νέους μας».
Ο SAUL SINGER, από τους συγγραφείς του βιβλίου σε συνέντευξή του αναφέρει:« Το βιβλίο “Start up Nation” αφορά την ιστορία καινοτομίας του Ισραήλ. Μπορεί να έχει στοιχεία που θα ταίριαζαν και σε άλλες χώρες…. Αν σκεφτούμε πως εδώ στο Ισραήλ γίναμε αυτό που λέμε “Start up Nation”, είναι επειδή οι άνθρωποι ανέπτυξαν ικανότητες όπως αυτή της ηγεσίας, του ομαδικού πνεύματος, της στρατηγική σκέψης, της σωστής λήψης αποφάσεων, των θυσιών, κ.α. που είναι πολύ σημαντικά για την επιχειρηματικότητα αλλά και για ό,τι άλλο θες να κάνεις στον κόσμο.
Δεν αρκεί να είσαι εξειδικευμένος στην τεχνολογία και τη γνώση όμως, χρειάζονται κι αυτές οι ικανότητες. Και οι Ισραηλινοί έβρισκαν αυτές τις γνώσεις στο στρατό, στο μεγάλωμα των οικογενειών μας, στην κουλτούρα μας» (πηγή: http://www.huffingtonpost.gr/2015/09/30/saul-singer_n_8215354.html).
Ιδού το αποτέλεσμα:
πηγή: http://i.huffpost.com/gen/3479700/original.jpg πηγή: http://i.huffpost.com/gen/3479700/original.jpg Στην παγκόσμια κατάταξη για την καινοτομία (2014-2015), όπως παρατηρείτε, το Ισραήλ είναι 3ο μεταξύ 144 χωρών (Φινλανδία και Ελβετία προηγούνται). Σήμερα το σύνολον των εξαγωγών του ,της οικονομικής του ευμάρειας και μέρος της ισχύος του στηρίζεται σε τέτοιου είδους αγαθά (προϊόντα και υπηρεσίες).
Με την πτώση των τιμών του πετρελαίου οι Άραβες αρχίζουν και υποφέρουν. Συνέπεια η αλλαγή στάσης αρκετών αραβικών κρατών έναντι του Ισραήλ. Διαβλέποντας ότι η καρδιά της παγκόσμιας οικονομίας χτυπάει πλέον στην Ανατολή (Ασία) το 2015 αύξησε τις εξαγωγές του στην Ασία (24.9%), τη στιγμή που στις ΗΠΑ(όπου υπάρχει το 80% των Εβραίων της διασποράς) εξήγε το 23,8% (πηγή: http://www.timesofisrael.com/can-israel-become-a-maritime-power/?utm_source=The+Times+of+Israel+Daily+Edition&utm_campaign=7ee9c65c9a-2016_09_03&utm_medium=email&utm_term=0_adb46cec92-7ee9c65c9a-55381709).
Η ανακάλυψη των υδρογονανθράκων, το αναβαθμισμένο πλέον ενδιαφέρον των παγκόσμιων οικονομικών και γεωπολιτικών παικτών για τον «έλεγχο» της Μεσογείου( ιδιαίτερα της Νοτιοανατολικής πλευράς της), οι νέοι όροι παγκοσμιοποίησης του εμπορίου, η δια θαλάσσης μεταφορά από ήπειρο σε ήπειρο (με κοντέινερς αντί του κλασσικού σιδηρόδρομου) των προϊόντων και η αναβάθμιση στρατηγικών πλέον θαλάσσιων οδών (πχ Διώρυγα Σουέζ),η ανάγκη να αποκτήσει στρατηγικό βάθος (πού αλλού από το θαλάσσιο χώρο) υποχρέωσε το Ισραήλ να σχεδιάζει την θαλάσσια στρατηγική του (πηγή:http://www.timesofisrael.com/can-israel-become-a-maritime-power/?utm_source). Ίδρυσαν μάλιστα και το Research Center on Maritime Strategy,στο Πανεπιστήμιο της ΧάΪφα.
Στρατηγική σκέψη- Ηγεσία- Σωστή Λήψη αποφάσεων- Ομαδικό πνεύμα-Θυσίες.
Στην Ελλάδα του 21ου αιώνα τι συμβαίνει; Υπάρχουν οι Πολιτικοί (με Π κεφαλαίο), που θα οραματισθούν, θα διαμορφώσουν ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ, θα εμπνεύσουν (ως γνήσιοι ΗΓΕΤΕΣ), θα πάρουν τις ορθές αποφάσεις ; Ή το ελληνικό πολιτικό προσωπικό καθεύδει ή μάλλον περί άλλων τυρβάζει. Ησυχία… μην τους ξυπνήσουμε από τον λήθαργο…πατριώτες. Δαπανούν χρόνο, ενέργεια, φαιά ουσία για ανούσια ζητήματα.
Η γειτονιά μας έχει πάρει φωτιά!!! Χάνουμε το ένα μετά το άλλο τα πλεονεκτήματά μας, γινόμαστε φτωχότεροι, απογυμνωνόμαστε από ισχύ και αυτοί το χαβά τους. Μικροπολιτική, μιζέρια, ατομικό και κομματικό συμφέρον υπέρτερο του εθνικού, χειραγώγηση των «μαζών», επικοινωνισμός (αντί της επικοινωνίας), ιδεολογική και πολιτική θολούρα, εξυπνακισμοί, τακτικισμοί που κρατούν την πατρίδα σε Τριτοκοσμικό επίπεδο. Η παγκόσμια κοινωνία, η Υπερδύναμη και τα ισχυρά Περιφερειακά Κράτη στρέφονται προς την Ανατολή και εμείς βαυκαλιζόμαστε με το «μένουμε Ευρώπη», ή με σλόγκαν τύπου «να μετασχηματίσουμε την Ευρώπη σε Ευρώπη των Λαών, στην Ευρώπη της Δημοκρατίας», νομίζουμε ότι αποκτάμε είτε ιδεολογικό άλλοθι, είτε όραμα. Αυτά και αν είναι ιδεοληπτικά. Τους καλούμε να ενστερνισθούν μια νέα για αυτούς αντίληψη.
Αυτήν που χρόνια τώρα επιτυχημένα ακολουθούν περιβαλλοντικές οργανώσεις αλλά και πολυεθνικές: «ΣΚΕΨΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΡΑΣΕ ΤΟΠΙΚΑ» . Να μάθουν επιτέλους να αναλύουν, να σχεδιάζουν, να υλοποιούν. Να συνδιαμορφώσουν μιά στρατηγική, μια εθνική στρατηγική και όχι να κάνουν πολιτική για τα κόμματα τους και το προσωπικό τους συμφέρον, όχι τουλάχιστον τώρα. Ας κρατήσουν τις πολιτικές διαφοροποιήσεις τους στο εσωτερικό. Μπορούν να βρούν δεκαδες παραδείγματα τέτοιων «καλών πρακτικών». Τους καλούμε να δουν την πραγματικότητα χωρίς τα μυωπικά γυαλιά των πολυποίκιλλων συμφερόντων.Να καταλάβουν επιτέλους τι γίνεται σε παγκόσμιο επίπεδο (δεν είμαστε δα και ο ομφαλός της γής), ώστε να προσδιορίσουν τη θέση της Ελληνικής κοινωνίας σε νέες βάσεις. Σήμερα είμαστε μάρτυρες ενός αδυσώπητου εμφύλιου πολέμου του κεφαλαίου και δη του χρηματιστικού (τράπεζες και χρηματοοικονομικοί κολοσσοί).
Έχουμε ήδη εισέλθει στην Μετα Νεοφιλελευθερισμό εποχή. Αυτό αναγνωρίζεται και από τους πλέον ένθερμους στην πράξη, πρώην πλέον, υπηρέτες του νεοφιλελευθερισμού (ντόπιους και ξένους). Η αλήθεια είναι, ότι ο παγκόσμιος καπιταλισμός διέρχεται μια ακόμα κρίση. Η αλήθεια είναι, επίσης, ότι επιδιώκουν να ξεπεράσουν και αυτήν την κρίση, όχι μόνον μέσω της κοινωνικοποίησης και κρατικοποίησης των χρεών (φορτώνοντας τα χρέη τους στα κράτη και στους απλούς πολίτες ), αλλά με την πλήρη- οριστική και σε παγκόσμιο επίπεδο επικράτηση του νέου, εκτός «επίσημων» αγορών (τις περισσότερες φορές) χρηματιστικού/βιομηχανικού κεφαλαίου με όρους πλήρους απελευθέρωσης του Παγκόσμιου Εμπορίου.
Πρόκειται περί του κεφαλαίου, που προέκυψε μετά την απορρύθμιση του τραπεζικού συστήματος, όπου μεγάλες κερδοφόρες βιομηχανικές επιχειρήσεις μπήκαν δυναμικά και στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Ιδού η απόδειξη:
Πηγή: http://s.kathimerini.gr/resources/2014-09/0209s26graf-thumb-large.jpg
Οι μεγάλες μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, όπως για παράδειγμα οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου-αυτοκινήτων-τηλεπικοινωνιών κλπ,στην ουσία οι μεγάλες πολυεθνικές, έχουν “χρηματιστικοποιηθεί”, δηλαδή αντλούν σημαντικά κέρδη από χρηματοοικονομικές δραστηριότητες. Ανεξαρτητοποιούνται όλο και περισσότερο από τις τράπεζες(δεδομένου ότι συνήθως έχουν άφθονους πόρους για τη χρηματοδότηση των επενδύσεών τους), αλλά και από τις πολιτικές εξουσίες των κρατών (τις εθνικές αστικές τάξεις/ όπου ακόμα υπάρχουν),που εδρεύουν ή δραστηριοποιούνται.
Η χρηματιστικοποίηση του σύγχρονου καπιταλισμού δεν σημαίνει ότι οι μεγάλες τράπεζες είναι σε θέση να υπαγορεύουν όρους στις μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις. Οι μεγάλες τράπεζες και οι επιχειρήσεις αυτές επιδίδονται όλο και περισσότερο σε χρηματοοικονομικές δραστηριότητες, χωρίς όμως να κυριαρχούν ακόμα η μία στην άλλη. Η εμφύλια αυτή σύγκρουση του κεφαλαίου προκαλεί και τις συνεχείς κρίσεις.
Έχουν μάλιστα δημιουργήσει και το λεγόμενο «σκιώδες τραπεζικό σύστημα» (shadow banking). Η μεγέθυνση του «γκρίζου» τραπεζικού τομέα, πίσω από τον οποίο βρίσκονται επενδυτικά κεφάλαια και χρηματοοικονομικά σχήματα, τύπου hedge funds, money markets και investments funds, αποκαλύπτουν ότι το μέγεθος του έχει διπλασιάσει το ενεργητικό του κατά τη διάρκεια της κρίσης, δηλαδή από το 2009 και με βάση τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου του 2014 προσεγγίζει τα 12 τρισ. ευρώ. Το πόσο σοβαρό είναι το θέμα φτάνει να προσφύγουμε στη διεύθυνση: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52013DC0614&from=EL
Όπου μπορούμε να μελετήσουμε την « ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Σκιώδες τραπεζικό σύστημα – Αντιμετώπιση νέων πηγών κινδύνου στον χρηματοπιστωτικό τομέα /* COM/2013/0614 final». Από την ανακοίνωση διαβάζουμε μεταξύ των άλλων: Συμπέρασμα Ο κλάδος της σκιώδους τραπεζικής δεν πρέπει να εξεταστεί μόνο σε όρους κινδύνων τους οποίους θέτει· είναι επίσης βασικό να αναγνωριστεί ο σημαντικός ρόλος που διαδραματίζει εντός του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Πρόκειται για ένα εναλλακτικό κανάλι χρηματοδότησης που είναι απαραίτητο για την πραγματική οικονομία, ιδιαίτερα σε μια εποχή που οι παραδοσιακοί παράγοντες του τραπεζικού συστήματος μειώνουν τη χρηματοδοτική στήριξη. Περιτό να αναφέρουμε ότι μεταξύ των μεγάλων παικτών της «σκιώδους τραπεζικής» είναι και η Deutsche Bank. Έχουμε λοιπόν ανάγκη στην Ελλάδα της κρίσης, της 7χρονης ύφεσης αληθούς προσέγγισης των πραγμάτων μακριά απο αυταπάτες-ψέμματα-ιδεαλισμούς-βολανταρισμούς και ακτιβιστικές απόψεις. Οφείλουμε να δούμε ποιό είναι το κύριο πρόβλημα της χώρας. Είναι όμως αυτό, η κρίση χρέους, το κυρίαρχο πρόβλημα της χώρας ; Μήπως η κρίση χρέους δεν είναι τίποτα άλλο από ένα σύμπτωμα; Μήπως το πραγματικό πρόβλημα,που οδηγεί και στην κρίση χρέους και στην ύφεση και στην ανεργία και στη μαζική μετανάστευση και στη φτωχοποίηση δεν είναι άλλο από την διάλυση της παραγωγικής βάσης της χώρας και την υποτίμηση που υπέστη στο σύνολο της η χώρα και ιδιαίτερα στην πραγματική Οικονομία από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και εντεύθεν;
Μήπως αυτό το κυρίαρχο πρόβλημα έχει μήτρα του την άνιση ανταλλαγή; Με δεδομένο λοιπόν ότι: 
1.Η συντηρητική νεοφιλελεύθερη στρατηγική (όπως εκφράζεται και εκπροσωπείται από Μέρκελ-Σόιμπλε αλλά και ΔΝΤ) οριζόταν και εξακολουθεί να ορίζεται από την εμμονή στο δημοσιονομικό ζήτημα και στο ζήτημα της κρίσης χρέους, μια στρατηγική με δοκιμασμένες αποτυχίες, μια στρατηγική που επιχειρεί να αμβλύνει την αντίφαση της κυκλοφορίας 700 ως 900 τρις $ στο επίπεδο του «πλαστικού χρήματος», έναντι 70 ως 90 τρις$ που διακινούνται στην πραγματική παγκόσμια οικονομία Ενώ μια πατριωτική στρατηγική οφείλει να έχει κατεύθυνση την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας με βάση την καινοτομία, τη δημιουργία, τις θέσεις εργασίας, την παραγωγή πλούτου προς όφελος της πραγματικής Οικονομίας ώστε να αποκτήσει η ελληνική κοινωνία, όσα κατέστρεψαν πολιτικές ηγεσίες, αλλά και συγκεκριμένα ντόπια (μεταπρατικά) και ξένα συμφέροντα Απαιτείται:
Να αναγνωρισθεί και καταγραφεί, ότι η γεννεσιουργός αιτία της Ελληνικής και όχι μόνον κρίσης ανάγεται στην Άνιση ανταλλαγή, που και στη χώρα μας έχει επιβληθεί με τις γνωστές συνέπειες της κρίσης χρέους, της φτωχοποίησης, της ανεργίας, της μετανάστευσης κλπ. Να αναγνωρισθεί ευθέως, ιδιαίτερα από τα πολιτικά κόμματα, ότι θα χρειαστούν μεταβατικές πολιτικές και μεταβατικές περίοδοι με συγκεκριμένη χρονική διάρκεια πχ.μία ή και δύο πενταετίες, προκειμένου να προσεγγισθούν οι στόχοι της ανάπτυξης και κυρίως της ευημερίας του ελληνικού λαού, που είναι και το τελικά ζητούμενο.
Να αξιοποιηθούν όλα τα συγκρικά μας πλεονεκτήματα στο ενδιάμεσο διάστημα. Οφείλει λοιπόν η Κυβέρνηση (και αφού διασφαλίσει τη συναίνεση πολιτικών κομμάτων, όσων επιθυμούν να συμβάλλουν): Να οριοθετήσει άμεσα την Ελληνική ΑΟΖ (κατά τα πρότυπα του Ισραήλ). Αν το είχε ήδη πράξει δεν θα υπήρχαν οι εμπρηστικές δηλώσεις του εγκληματία πολέμου, του Ερντογάν.
Να επιταχυνθούν και οριστικοποιηθούν με Κύπρο-Ισραήλ-Αίγυπτο οι συμφωνίες οικονομικής-τεχνολογικής-ενεργειακής-στρατιωτικής-πολιτιστικής συνεργασίας. Να αξιοποιήσει τη πρόσφατη συμφωνία των Μεσογειακών Κρατών στην προοπτική διαμόρφωσης όρων ενός νέου Οικονομικού χώρου στη Μεσόγειο. Θα πρέπει αυτός ο χώρος να αποτελέσει το αντίβαρο του «πλούσιου» Βορρά της Ε.Ε., αλλά και μια σοβαρή εναλλακτική σε πιθανή κατάρευση της Ε.Ε. Να αξιοποιήσει ουσιαστικά την Ομογένεια. Να επιδιωχθεί στην πράξη η συμπαράταξη και συνεργασία όλων των πραγματικά προοδευτικών δυνάμεων, των δυνάμεων της γνώσης και της παραγωγής, χωρίς αγκιλώσεις-ιδεοληψίες-αποκλεισμούς, που θα συμβάλλουν στην ανόρθωση της χώρας. Και αυτές οι δυνάμεις βρίσκονται παντού, στις Περιφέρειες-στους Δήμους-στα Επιμελητήρια-στα Πανεπιστήμια & Ερευνητικά κέντρα-στους χώρους δουλειάς-στο εξωτερικό (αναφέρομαι στην Ομογένεια).
Απαιτείται μια πανεθνική-παλαϊκή κινητοποίηση στην κατεύθυνση απεμπλοκής της χώρας από το φαύλο κύκλο της ύφεσης, της λιτότητας, της ανεργίας και της φτωχοποίησης. Να οδηγηθεί η χώρα σε έξοδο από την κρίση με όρους βιώσιμους κοινωνικά και οικονομικά. Και για να συμβεί αυτό θα χρειαστούν μακροπρόθεσμοι συλλογικοί αγώνες, για τους οποίους κανείς δεν περισσεύει. Πρώτη προτεραιότητα να είναι η Πραγματική Οικονομία και η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Έξοδος από την κρίση σημαίνει την εκπόνηση καινοτόμων προγραμμάτων παραγωγής και ανάπτυξης, τόσο σε κάθε κλάδο, όσο και σε κάθε Περιφέρεια της χώρας. Σημαίνει επενδύσεις δημόσιες και ιδιωτικές, επιχειρήσεις, θέσεις εργασίας, προϊόντα, εξαγωγές, υπηρεσίες, καινοτομία, τεχνολογικοί εξοπλισμοί. Η χώρα δεν θα ανακάμψει με το να μεταφέρει πόρους διαρκώς στις κλασικές «υποδομές» πχ στους αυτοκινητόδρομους ή στα λιμάνια ή στα αεροδρόμια. Απαιτούνται έξυπνες κινήσεις.
Να αναδείξει τη «Θαλάσσια, τη Γαλάζια Οικονομία», ως το αναπτυξιακό εργαλείο εξόδου από την κρίση. Απαιτείται, όμως, να επιστρέψει και το «τσαγανό» σε όλους εμάς τους Νεοέλληνες. Αυτό που χαρακτήριζε τους προγόνους μας, αυτό που χαρακτηρίζει τους Έλληνες μετανάστες, άλλωστε χάρις σε αυτό το τσαγανό έχουν επιτύχει είτε ως επιστήμονες, είτε ως επιχειρηματίες, είτε ως εργαζόμενοι. Είναι αυτό που διέθεταν και διαθέτουν οι άνθρωποί μας, που ασχολούνται με τη θάλλασα (ως εφοπλιστές-ναυτικοί-ψαράδες). Να δώσουμε και μια απάντηση στις μετρήσεις, που μας έδωσαν πρώτους στον Δείκτη Αποφυγής Αβεβαιότητας (UAI).
Κατά τον Γκερτ Χόφστεντ, καθηγητή Οργανωσιακής Ανθρωπολογίας «η Αποφυγή της Αβεβαιότητας εκφράζει τον βαθμό στον οποίο τα μέλη μιας κοινωνίας αισθάνονται άβολα με την αβεβαιότητα και την ασάφεια». Επισημαίνεται ότι η αποφυγή ανάληψης κινδύνου, συνήθως αποτελεί αρνητικό στοιχείο για χώρες που επιθυμούν την οικονομική τους ανάπτυξη. Ας γίνουμε λοιπόν όλοι πιο υπεύθυνοι.

*Ο Δημήτρης Σκουτέρης είναι Πολιτικός Αναλυτής (skouterisd@gmail.com, @skouterisd1)
 
mignatiou.com
 
*Αποκαλύψεις
 
Πηγή: ithesis.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.